» Tijdschrift ’t Heer en Feer 2024-4

Tijdschrift ’t Heer en Feer 2024-4

Aanvullingen, voetnoten en links

Bijzondere historische foto

Voetnoot:
1. Artikel Hosanna in 1956

Meer in de collectie van Hosanna

De zee kwam steeds dichterbij (1) door Irene van der Linde

Irene van der Linde (1963) is sinds 2012 werkzaam op de redactie van De Groene Amsterdammer. Ze studeerde historische wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en werkte jarenlang als freelance schrijver en journalist voor diverse dag- en weekbladen.

Bronnen en voetnoten:
1. Boulevard plan in folder, commissaris Arnold Onnes
2. Van Badhotel tot Strandhotel, uitgave ’t Heer en Feer
3. Opduin, een wandelend huis door Anneke Rubens-Onnes
4. Wierom yn de tiid door Jan Holwerda

Website De Groene Amsterdammer

Boerderij Florida en eendenkooien door Jan Holwerda

Jan Holwerda (1936) is geboren op het eiland en is al heel lang betrokken bij ’t Heer en Feer. Hij schreef diverse artikelen in het tijdschrift en publicaties zoals Boeren op Schiermonnikoog, 75 jaar bevrijd, Ambulancevluchten naar de Wadden en Wierom yn de tiid.

Bronnen:
1.Boeren op Schiermonnikoog: J Holwerda-Arend J Maris-Frans Ruddijs
2.De keu en de Keuplaits op Schiermonnikoog : Ing G Mast 1991
3.Wierom yn de tiid van Jan Holwerda.
4. Een Kopie van de kadastrale kaart uit 1921 heb ik gekregen van Gerard Mast.
5. Kaart voormalige eendenkooi Reddingsweg 1736

Een Urker visser spoelde aan door Geoffrey Mulder

Geoffrey Mulder woont in Peize en is frequent bezoeker van het eiland.

Voetnoten:

1. Artikel Geheim van Vredenhof na 47 jaar ontrafeld

2. Herbegrafenis in Urk, naam op monument

3. Themanummer Vredenhof

Feyes hús, eilanderhuis Langestreek 132 en Om de Noord 31 door Gerrit Bloothooft en Gea Smid (2)

Gerrit Bloothooft [www.gerritbloothooft.nl] (1952) is naamkundige aan de universiteit Utrecht en komt graag op Schiermonnikoog. Hij is gegrepen door de invloed van de tijd op mens en dorpsbeeld en probeert dat te doorgronden: wat zien we eigenlijk?
Gea Smid (1967) is jurist en bezocht in februari 1980 een besneeuwd Schiermonnikoog. Een paar weken later kochten haar ouders het huis Langestreek om de Noord 31 en sindsdien groeide haar liefde voor het eiland. Van haar vader erfde ze de belangstelling voor streek- en familiegeschiedenis en zo raakte zij geboeid door dit oude eilanderhuis en haar bewoners.

Bronnen
• Kadastrale kaart van 1832, zie http://hisgis.fa.knaw.nl > Skiermûntseach, gebouwen Fryslân en eigenaren Fryslân.
• Het kadastrale minuutplan in 1832 en de bijbehorende Oorspronkelijk Aanwijzende Tafels met eigenaren op https://beeldbank.cultureelerfgoed.nl > Schiermonnikoog > kadastrale kaarten. Op deze site kunnen ook foto’s gevonden worden.
• Latere, gedetailleerde kadastrale gegevens zijn toegankelijk via de Kadaster Archiefviewer (via een abonnement). Weliswaar bezaten de Stachouwers, John Eric Banck en de graven Von Benstorff tot 1945 het eiland, de huizen hadden eigenaren die erfpacht moesten betalen, wat nauwgezet werd geadministreerd.
• Persoonsgegevens staan op https://allefriezen.nl (of https://wiewaswie.nl) waar ook gegevens van het bevolkingsregister van Schiermonnikoog zijn te vinden.
• Scheepvaartberichten en familieadvertenties in https://delpher.nl.
• De maritiem historische databank https://marhisdata.nl met gegevens over schepen, eigenaren, gezagsvoerders en monsterrollen met opvarenden.

Voetnoten:
1. Lijst eigenaren en klasse woning aan het Westeinde van de Langestreek.
2. H. Hamersma, “Het Eiland Schiermonnikoog”, database, Genealogie Online (https://www.genealogieonline.nl/het-eiland-schiermonnikoog/I15338.php : benaderd 11 februari 2024), “Jeppe Pieters Karst (1726-± 1777)”.
3. H.D. Teensma (1989), Schiermonnikoger geslachten, Stichting Jonas in de Walvis.
4. P.J. Teensma jr (2013), Familie Teensma, een leven op zee, CSL Leeuwarden.
5. Joke Gaasendam-Onnes, ‘Klaas Onnes – kapitein en schilder – Een leven in het teken van de zee’, ‘t Heer en Feer themanummer 2018.
6. Fotoarchief ‘t Heer en Feer, ansichtkaarten-2, f-09-007
7. Schilderij van Dirk Antoon Teupken van ‘De Vrouw Helena van Woudsend Beset op de Jutsche kust bij Bovenbergen / Den 26 Maart 1835’ varend over zowel stuurboord als bakboord (Fries Maritiem Museum, FSM-1985-422).

De kavel- en huisnummers
Op de oudste kadastrale kaart van 1832 staan het huis en erf ingetekend als kavel B251 met een oppervlakte van 230 m2 en daarachter een moestuinkavel B250 van 450 m2. Huisnummers waren er toen nog niet. Rond 1862 wordt het huis gesplitst in vier kavels met nieuwe kavelnummers: achterhuis B916 met tuin B915, en voorhuis B917 met tuin B914, ieder in omvang precies de helft van het oorspronkelijk kavel. De tuinen liggen achter in de lengte parallel aan elkaar. Aan het einde van de 19e eeuw krijgt het voorhuis huisnummer Langestreek A107 en het achterhuis Langestreek A108. In 1893 wordt de tuin B915 met 10 m2 verkleind ten gunste van tuin B914. Daarmee worden wel nieuw tuinkavelnummers B1467 en B1478 geïntroduceerd. In de loop van de vorige eeuw wordt het huisnummer Langestreek 140. In 1976 worden alle kavels verenigd in B2621 met huisnummer Langestreek 132. Begin jaren tachtig wordt het geheel weer gesplitst in voorhuis Langestreek 132 (tezamen met achterste tuinkavel als B2827) en achterhuis Langestreek om de Noord 31 (met voorste tuinkavel samen in B2826).

Lezing en film Vredenhof

Website Midwinterfestival

Bibliografie

“Op Schiermonnikoog, het mysterie van de waddenzee” in de Volkskrant van 5 september

“Stranden liggen nog vol met plastic korrels” in LC en DvhN van 9 september

“Waddentunnel afgeschoten, tunnelbuizen nog een optie” in DvhN en LC van 1 oktober

“Schiermonnikoog Festival begint met muziek op het wad” in LC en DvhN van 5 oktober

“Eilanders houden korting op de veerboot” in LC en DvhN van 10 oktober

Boek “De Gevaarlijke Reis”, door Marco in ’t Veldt. Een maritieme reisbeschrijving en een familiegeschiedenis van o.a. de Schiermonnikoogse families Zeilinga en Teensma
Uitgeverij: Timon – ISBN: 9789492094261, Hardcover: 340 pagina’s

Kinderboek “Koning meester Bil, de schrik van Schiermonnikoog” van Corien Oranje, met tekeningen van Marja Meijer. In het boek komt het Koningshuis uitgebreid voor.
Uitgeverij:Columbus ISBN: 9789085435686 | 96 pagina’s

Boek “De vuurtorenwachter en zijn dochter”. auteur: Tjeerd Schuhmacher
Uitgeverij:Elikser ISBN: 9789463656856 – Paperback 287 pagina’s
Eind 1949 komen Jacob Hiemstra, zijn Javaanse vrouw en hun dochtertje aan op Schiermonnikoog. Een nieuwe baan als vuurtorenwachter, een nieuw leven. Het leed van de voorgaande jaren kan even worden vergeten.

“Een wandeling over Nieuw Bosch” in DvhN van 2 november

Boekje “Twee vuurtorens ?! op Schiermonnikoog” door Tom de Neef (6/11)

“Een stem voor de Balg en de scholekster” in DvhN en LC van 9 november

Boekje “Schiermonnikoog,een beknopte geschiedenis” door Hilbert G. de Vries (11/11)