Themanummer ‘t Heer en Feer 2019 door Els Claessens
Over de historie van Rijsbergen, gebouwd als burcht voor de Stachouwers, daarna in gebruik als (jeugd)herberg en nu het klooster van de monniken.
In dit prachtig boekje wordt de historie van Rijsbergen beschreven, de verbouwingen die hebben plaats gevonden en de personen die als eigenaren van het eiland dit huis voor kortere of langere tijd in eigendom hadden, evenals de rol die deze mensen vervulden en hun betekenis daardoor voor Schiermonnikoog.
Deze 2e druk van 60 pagina’s is op glanzend papier gedrukt en uitgebreid met extra informatie en foto’s.
Het is te bestellen via de webwinkel of te koop in het Koningshuis.
Schiermonnikoog heeft veel westelijker gelegen dan het nu ligt. Omstreeks 1300 lag de westpunt van het eiland op de huidige oostpunt van het eiland Ameland. De oostpunt van het toenmalige eiland lag zo ongeveer op de plek wat nu de westpunt van het huidige eiland is.
Het boekje beschrijft de “wandelroute” die het eiland afgelopen eeuwen heeft afgelegd en beschrijft de menselijke inspanningen die zijn verricht om het eiland te beschermen tegen het water.
Tevens wordt duidelijk dat de gevolgen van menselijk ingrijpen, zoals de afsluiting van de Lauwerszee, grote en langdurige gevolgen kunnen hebben voor de stromingen rond het eiland en ook invloed hebben op de de aangroei en afslag van Schiermonnikoog.
Op veler verzoek is nu van dit themanummer uit 2004 een herdruk verschenen. Het boekje telt 80 pagina’s in A5-formaat.
De komst van de nieuwe reddingsboot Koning Willem I in 2000 was een mooie aanleiding om door middel van een themanummer aandacht te schenken aan het reddingswerk op Schiermonnikoog. In hetzelfde jaar 2000 bestond het georganiseerde reddingswerk op Schiermonnikoog 170 jaar.
Waarom betekent het reddingswerk op een eiland zoveel? Henk Koning schreef hierover: “Zodra de wind aanhaalt, worden de scanners op standby gezet en als ”de boot uit moet” leeft iedereen mee. Wellicht komt het door het feit, dat de macht van de zee nergens beter gevoeld wordt dan op een eiland. Tot in de huizen van het dorp dringt het gebulder van de branding door en dan is er weinig fantasie voor nodig om je voor te stellen hoe het er buiten voor staat. Daarbij komt dat er een groot aantal mensen bij betrokken is; het vrijwilligerswerk hiervoor vraagt om de inzet van velen. Het is niet een heldendom dat wordt nagestreefd: het is werk dat gedaan moet worden”.
Begeleidend boekje bij de in het Bezoekerscentrum Schiermonnikoog gehouden tentoonstelling, georganiseerd door de Cultuur-Historische Vereniging ”‘t Heer en Feer”, in samenwerking met de KNRM, gehouden in 2000.
De papieren versie was uitverkocht, maar is nu in een 2e druk verkrijgbaar!
Dit themanummer gaat over strandingen & jutters. Lambert Wiersma, geboren en overleden op het eiland, en in de tussentijd op de vaste wal in het loodswezen werkzaam, vertelt het hem mondeling overgeleverde verhaal van de wijnbrik. Dit verhaal inspireerde hem blijkbaar zo dat hij hierover een gedicht heeft gemaakt. Daarna treft U een overzicht aan van het aantal strandingen op de kust van het eiland over de periode 1645-1976, zoals de stranding van “De Witte Haas”in 1674 en de “Eben Haezer” in 1973. Willem van der Geest heeft vervolgens speciaal voor dit nummer een collage van krantenberichten gemaakt over strandingen, aangespoelde goederen en publieke verkopingen uit de periode 1831-1918. Als jongste redder van de eilander roeireddingboot doet Leendert Faber hierna verslag van de stranding op 23 december 1894 van het Duitse stoomschip Lahneck. Bouke Henstra heeft als eilander jongen zelf de stranding van het Turkse stoomschip Bakir meegemaakt en vertelt hierover. En tenslotte laat Arend Maris zien wat er gebeurt als schepen hier voor de kust wrak slaan en goederen aanspoelen. Vervolgens gaat hij in op de acties en reacties van vloedlijnjagers en strandvonders en probeert een antwoord te geven op de vraag wat sommige kustbewoners i.c. eilanders bezielt om langs de vloedlijn te blijven jagen.
Het themanummer was uitverkocht, maar is nu in een 2e druk van 84 pagina’s verkrijgbaar.
De ledenvergadering van de Cultuurhistorische Vereniging ’t Heer en Feer heeft besloten in de zomer van 1999 een themanummer en expositie te wijden aan het feit dat in dat jaar de VVV een eeuw bestaat. Uit de collecties van de leden W.K. v.d. Geest, W.J. Groendijk, E. Bakker en C. Soepboer Tzn. werd een collectie samengesteld, waarbij het uitgangspunt niet zozeer het eeuwfeest van de VVV zou zijn als wel de veranderingen op cultuurhistorisch gebied die door het toerisme zijn opgetreden.
De samenstellers hebben geprobeerd een beeld te schetsen van de invloed van het toerisme op het leven van de eilandbewoners en vooral van de betekenis in economisch opzicht.
Of om met de dichter te spreken toen de eerste badgasten hier verschenen: “Nieuwe welvaart bracht de zee haar kinderen aan”.
Het themanummer was uitverkocht, maar is nu in een herdruk van 52 pagina’s in A5-formaat verkrijgbaar.
Alle goede dingen bestaan in drieën, zo luidt het gezegde.
Of dit themanummer goed is mag de lezer beoordelen, maar het bestaat in ieder geval uit drie gedeelten: merklappen, nuttige handwerken, en kleding.
Van de merklappen en van de nuttige handwerken zijn in het begin van 2010 (kleine) tentoonstellingen geweest in resp. het Bezoekerscentrum en de hal van het Gemeentehuis. Het hoofdstuk kleding is te danken aan contacten met het Openluchtmuseum in Arnhem.
Van de merklappen is op de tentoonstelling maar een gedeelte van de op het eiland aanwezige merklappen te zien geweest.
In dit themanummer wordt een selectie van de mooiste Schiermonnikoger “latterdúeken” getoond worden.
Het themanummer uit 2009 was uitverkocht, maar is nu op veler verzoek in herdruk leverbaar in een luxe uitvoering op glanzend papier van 44 pagina’s op A5-formaat.
Geactualiseerde 2e druk, waarin de nieuwste ontwikkelingen zijn meegenomen, zoals het plaatsen van 12 nieuwe kilometerpalen langs de Noordzeekust van Schiermonnikoog, zie ook het artikel hierover.
In 2018 was het precies 150 jaar geleden dat de eerste strandpalen op Schiermonnikoog werden geplaatst.
De oorspronkelijke functie van de strandpalen is het bewaken van de kust en natuurlijk ook de mensen achter die kust. Die functie is grotendeels overgenomen door GPS, luchtfoto’s, satellietbeelden, etc..
In het themanummer ‘Trouwe wachters’ (’t Heer en Feer, 2017) staat uitgebreid beschreven de functie van de strandpalen, de betekenis van de nummers en letters en de huidige waarde van de palen.
De historische documenten en kaarten geven een beeld van de geschiedenis van de strandpalen op Schiermonnikoog.
Zie ook het artikel: Rijkswaterstaat plaatst 12 kilometerpalen
In dit boekje wordt de historie van de ambulancevluchten van 1933 tot heden uitgebreid belicht en worden alle vlegtuigen en helicopters die hier de afgelopen 88 jaar voor gebruikt zijn uitgebreid beschreven en afgebeeld.
In de 2e druk zijn de laatste ontwikkelingen beschreven en is ook het nieuwste model van de Fokker S.IIa te zien.
De modellen zijn te zien in de expositie ambulancevluchten.
Het boekje is te bestellen via de webwinkel .
Themanummer 2018 was gewijd aan Klaas Onnes.
Klaas Onnes (1893-1971) voer meer dan 40 jaar (waarvan 32 jaar als kapitein) op de veerboten van Oostmahorn naar Schiermonnikoog en terug. Daarnaast was hij een hartstochtelijk amateurschilder. Hij schilderde zijn wereld van schepen, zee en eiland.
Zijn kleindochter Joke Gaasendam-Onnes verzorgde het themanummer over haar opa.
Deze 2e druk is afgedrukt op glanzend papier, waardoor de afbeeldingen van de schilderijen nog beter over komen.
Te bestellen in de webwinkel.
Over de eerste documenten waarin Schiermonnikoog wordt genoemd en de onteigening van het eiland na de 2e Wereldoorlog.
In 1440 kwam Schiermonnikoog voor het eerst voor in een oorkonde en in 1465 werd het eiland tot parochie benoemd.
Anne van der Helm beschrijft in 2 artikelen het hoe en waarom van de 2 oorkonden.
Met het einde van de 2e Wereldoorlog kwam er ook een einde aan het particulier bezit van Schiermonnikoog en werd het eiland onteigend als vijandelijk vermogen met langlopende juridische procedures tot gevolg. Foskea van der Ven schreef hierover in 1993 een proefschrift en heeft voor dit themanummer een samenvatting van deze kwestie gemaakt.
Deze 2e druk is in de webwinkel verkrijgbaar.
In dit boekje zijn de meest markante foto’s uit de film te zien van hoe Schiermonnikoog er in het verleden (1889-1956) uitzag en is vanuit hetzelfde camera-standpunt een nieuwe foto genomen, nu met de situatie van 2012.
In deze 2e druk zijn de foto’s afgedrukt op glanzend papier, waardoor de kwaliteit er enorm op is vooruit gegaan. Te bestellen via de webwinkel.
Van Badhôtel (nog met een kapje op de o) tot Strandhotel tot Noderstraun. Een lijn die begint met de opening met een majestueus hotel in 1887. Dit hotel werd in de jaren twintig van de vorige eeuw ‘een prooi der golven’. Daarna werd, een paar honderd meter landinwaarts, in 1924 het Strandhotel gebouwd. In 1983 is dit hotel afgebroken, waarna het Noderstraun werd gebouwd.
In dit themanummer van 2008 werd deze hele geschiedenis uitgebreid beschreven, aangevuld met vele unieke documenten en foto’s. Helaas was dit boekje al vrij snel uitverkocht. Omdat er nog steeds veel naar wordt gevraagd heeft ’t Heer en Feer besloten tot een 2e druk.
In “Schiermonnikoog, een wandeling door het oude dorp” nemen we u mee door een rondreis door het oude dorp. zoals het er generaties geleden uitzag.
Van de aankomst bij laag water per vlet en boerenwagen op de oude veerdam (nu jachthaven) via de Westerreeweg naar Hotel van der Werff, langs de streken (waar nog veel boerderijen stonden), langs een nog bijna onbebouwde Badweg naar het Noordzee-strand met de voormalige hotels en ouderwets strandleven!
Met inleidingen van Arend J. Maris en Martin van Waning.
Dit themanummer uit 2006 bevat 80 foto’s en is nu gedrukt in een luxe uitvoering op glanzend papier.
Het is te bestellen via de webwinkel.
Begeleidend boekje bij de in het Bezoekerscentrum van Schiermonnikoog door de Cultuur Historische Vereniging
’t Heer en Feer georganiseerde gelijknamige tentoonstelling in 2003.
Over de geschiedenis van de jacht, stroperijen en robbenvangst op het eiland.
Bevat veel persoonlijke verhalen van eilanders en beschrijvingen van deelname van prominenten zoals Graaf von Bernstorff en prins Bernard.
Het themanummer 2003 is nu in een 2e druk verkrijgbaar, u krijgt een dik boekje in A5 formaat van 100 pagina’s.
Overzicht van alle themanummers