Op 5 mei 1945 werd Nederland bevrijd. Heel Nederland? Néé. Eén klein eiland moest nog tot 11 juni wachten voordat de vaderlandse driekleur weer fier kon wapperen. De 600 inwoners van Schiermonnikoog zuchtten vijf weken langer onder het juk van de Duitse bezetter.
Over deze vergeten periode is na zestig jaar de documentaire “Een oorlog van acht weken” gemaakt. “Zelfs professor Loe de Jong heeft in zijn levenswerk maar één regel gewijd aan de barre laatste weken van Schier”, verzucht regisseur Willem Wits. De eerste vijf jaar van de oorlog leefden de eilanders en de Duitsers in goede harmonie met elkaar samen. “Schiermonnikoog maakte deel uit van de Atlantikwall, die Hitler tegen de geallieerden moest beschermen. Het barstte er van de bunkers en er woonden evenveel Duitsers op het eiland als Nederlanders. Niemand had belang bij ruzie of tweespalt.”
Dit veranderde echter in april 1945. Een grote groep SS’ers en SD’ers ontvluchtte de ontzette stad Groningen en voer in boten naar het Waddeneiland. “De Duitse soldaten voorzagen met lede ogen problemen en isoleerden de meer dan honderd nieuwe eilandbewoners in een boerderij op de verste uithoek van Schier”, vertelt Wits. “De Nederlanders moesten echter in hun dorp blijven om te voorkomen dat ze de SS’ers voor de voeten zouden lopen. De vreedzame status-quo was veranderd in een grimmige impasse.”
De Canadese bevrijders waagden zich niet aan de bevrijding van de onneembare nazi- vesting. Pas na een list van een Nederlandse verzetsman, die zich verkleedde als geallieerde onderhandelaar, kon het eiland op 11 juni worden ontzet. “Deze geschiedenis leeft nog enorm op Schiermonnikoog”, merkte de filmmaker. “Veel eilanders hebben op eigen initiatief jaren gewijd aan bronnenonderzoek om die periode te documenteren.”
Er zijn geen filmbeelden beschikbaar, maar er zijn foto’s in overvloed. Bovendien heeft een enthousiaste eilander een paar jaar na de oorlog getuigenissen van SS’ers en SD’ers over die laatste maanden op geluidsspoor vastgelegd. Deze foto’s en geluidsfragmenten heeft regisseur Wits versneden met recente interviews met tien mensen op het eiland die 1945 nog bewust hebben meegemaakt.
Deze film is gemaakt in 2005 en wordt aangeboden met toestemming van Lemming Film.
Het is de 20e film in ons filmarchief.
De film is als stream tegen een kleine vergoeding te bekijken via de webwinkel.